Günlük yaşamda birçok kişi odaklanma güçlüğü veya unutkanlık yaşar. Sosyal ilişkilerde bazen kendilerini anlaşılmamış hissederler. Bu deneyimler, kişilerin kendilerinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) veya Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olup olmadığını merak etmesine neden olur. Ancak, bu farklılıkları anlamak için sadece gözle görülür davranışlara bakmıyoruz. Bunun yerine, bireyin tüm yaşam deneyimini merkeze alan bir bakış açısı geliştiriyoruz.
DEHB’i Tanımlayan Özellikler Nelerdir?
DEHB, temelde yönetim işlevlerinde zorluklarla kendini gösteren nörogelişimsel bir farklılıktır. Bu durumu yaşayan bireyler genellikle şu özellikleri deneyimler:
- Dikkatin kolayca dağılması ve odaklanmayı sürdürmede güçlük
- Görevleri planlama, organize olma ve zaman yönetiminde zorlanma
- Yerinde duramama veya içsel bir huzursuzluk hissi (hiperaktivite)
- Düşünmeden hareket etme eğilimi (dürtüsellik)
- Görevleri ertelemek
- Çocukluk dönemindeki davranışlar
- DEHB’de dikkat eksikliği ve dürtüsellik nedeniyle artan günlük stres, anksiyete riskini de yükseltir
Bu zorluklar, kişinin akademik, iş ve sosyal yaşamını doğrudan etkileyebilir. Destek sürecinde ilaç tedavileri, psikoeğitim ve beceri geliştirme çalışmaları önemli fayda sağlar. Ayrıca, kişi yaşam düzeninde ufak düzenlemeler yaparak da kendini önemli ölçüde rahatlatabilir.
OSB’yi (Otizm) Anlamak
Otizm, beynin farklı işleyişinden kaynaklanan ve yaşam boyu süren bir gelişimsel farklılıktır. OSB’yi anlamak için genellikle şu alanlara odaklanırız:
- Sosyal ipuçlarını anlama ve sohbeti sürdürmede yaşanan zorluklar (Bu alanlarla sınırlı olmamamk kaydıyla)
- Tekrarlayıcı fiziksel hareketler veya belirli rutinlere duyulan ihtiyaç
- Belirli konulara karşı yoğun ve odaklanmış ilgi
- Işık, ses veya dokunma gibi duyusal uyaranlara alışılmadık şekilde hassasiyet veya duyarsızlık
- Duygusal (anksiyete, depresyon vb.) regülasyonda zorlanma ve davranış problemleri (öfke, kendine zarar verme vb.)
- Erken çocuk dönemindeki gelişim öyküsü
Otizme özgü destekler, sosyal becerileri geliştirmeye ve duyusal ihtiyaçları yönetmeye yönelik olabilir. Aynı zamanda, her bireyin kendine özgü güçlü yanlarını keşfedip bunları geliştirmek, sürecin en önemli parçalarından biridir.
Doğru Destek Yaşam Kalitesini Artırır
Sonuç olarak, DEHB veya OSB özellikleri gösteren bireyler için doğru anlama ve kişiye uygun destek stratejileri, yaşam kalitesinde belirgin bir iyileşme sağlayabilir. Bu süreç, zorlukların yanı sıra bireyin güçlü yönlerini ve baş etme yöntemlerini de öne çıkarır. Dolayısıyla, bu yaklaşım kişiye kendini gerçekleştirme fırsatı sunar.
Bir yanıt yazın